Tất định luận và tự do lựa chọn

0/5 ( ratings)

Tất định luận có phải là định luật phổ quát chi phối toàn bộ thế giới bao gồm cả con người hay không? Trong hiện trạng khoa học hiện nay ta không có lập luận logic hay bằng chứng thường nghiệm đủ để đưa ra kết luận dứt khoát khẳng định hay phủ định cho câu hỏi trên. Những tiến bộ của môn tâm sinh lí học có vẻ như chứng tỏ khu vực tự do lựa chọn của con người là bé nhỏ hơn so với quan niệm vốn có trước đây, những tiến bộ ấy cũng tạo ra nhiều phương pháp huấn luyện nhào nặn con người của những thế lực quyền uy sao cho những người khác làm theo ý chí của họ mà không tự biết là đang làm gì; và trong tình trạng ấy những người này mất đi thân phận của bản thân như những con người tự do, mặc dù họ vẫn có thể tự hài lòng với thân phận nô lệ của mình.

Người ta hay nói đến giữ gìn phẩm giá của con người như chút ít tối thiểu để con người còn là con người, nhưng ít có diễn giải minh bạch về nội dung của nó. I. Berlin cho rằng đó chính là tự do lựa chọn những cứu cánh cho cuộc sống của mình bằng những hành động có chủ tâm và tự chịu trách nhiệm về lựa chọn của mình. Con người dựa trên những phán xét nào để lựa chọn cứu cánh cho mình? I. Berlin cho rằng cần phân biệt phán xét sự kiện và phán xét giá trị. Phán xét sự kiện là phân tích tình huống để hiểu được những hậu quả của các hành động trong quá khứ cũng như dự báo những hậu quả của hành động trong tương lai. Nó ít nhiều độc lập với lựa chọn cứu cánh. Lựa chọn cứu cánh chủ yếu liên quan đến những ưu tiên về giá trị đạo đức mà cá nhân lựa chọn cho mình, đó là phán xét giá trị. Nếu tất định luận bao gồm cả thế giới con người là đúng thì sẽ chỉ còn lại phán xét sự kiện mà thôi. Những phán xét giá trị về quy trách nhiệm cùng những đánh giá khen chê đạo đức sẽ trở thành trống rỗng.

Language: Vietnamese

Pages: 396

Format: Paperback

Release: October 01, 2015

Tất định luận và tự do lựa chọn

Isaiah Berlin

0/5 ( ratings)

Read Download

Language: Vietnamese

Pages: 396

Format: Paperback

Release: October 01, 2015

More books from Isaiah Berlin

Subscribe to Read | $0.00

Popular Genres

Subscribe to Read | $0.00

Tất định luận và tự do lựa chọn

Tất định luận và tự do lựa chọn

Tất định luận và tự do lựa chọn

More books from Isaiah Berlin

Liberty: Incorporating Four Essays on Liberty

Karl Marx: His Life and Environment

The Roots of Romanticism

The Proper Study of Mankind

Russian Thinkers

The Crooked Timber of Humanity: Chapters in the History of Ideas

Against the Current: Essays in the History of Ideas

Two Concepts of Liberty: An Inaugural Lecture delivered before the University of Oxford on 31 October 1958

Considerations on France

Freedom and its Betrayal: Six Enemies of Human Liberty

The Hedgehog and the Fox: An Essay on Tolstoy's View of History

From Other Shore & Russian People & Socialism

مجوس شمال

ذهن روسی در نظام شوروی

Roots of Revolution: A History of the Populist and Socialist Movements in 19th century Russia

The Power of Ideas

The Age of Enlightenment: The Eighteenth Century Philosophers

El sentido de la realidad: Sobre las ideas y su historia

On Liberty and Utilitarianism