Fenomenolojik Deger Estetigi

0/5 ( ratings)

20. yuzyilin ilk yarisinda fenomenolojik gelenek baglamindaki deger tartismasi temelde estetigin bir bilim olmasiyla ilgilidir. Erken donem fenomenolojik deger tartismasinda Moritz Geiger, Roman Ingarden ve Nicolai Hartmann onemli bir yer tutar. Bu calisma Geiger ve Hartmann'in estetik deger tartismasina odaklanmaktadir. Husserl, Lipps, Kant ve Hegel bu tartismada esasli roller oynamaktadir. Gerek Geiger, gerekse Hartmann icin estetik, degerlere ve deger iliskilerine dair bir arastirmadir. Ancak her iki filozofun egilimi ve estetik degeri temellendirme bicimi temelden farklidir. Varolussal egilimler sergileyen Geiger estetik degeri varolussal olarak temellendirirken, felsefi sisteminde varlik bilimin merkezî bir yer tuttugu Hartmann estetik degeri varlikbilimsel olarak temellendirmektedir. Guzelligin gercek bir sey degil, bir gorunus oldugu noktasinda hemfikir olan iki filozofun da idealizmden kacinma cabasi hemen fark edilmektedir. Hem Geiger, hem Hartmann icin estetik deger, duygularin nesnel karsiliklari olsa da Hartmann bunu daha da sistemlestirmekte ve degerleri deger duygusu uzerinden siniflandirmakta, temellendirmektedir. Onun bizdeki deger duygusunu temel alarak yaptigi bu ayrim, ona gore, estetik deger konusunun en uygun ve en zor kismini olusturur. Estetik degeri sirf gorunus degeri olarak tanimlamanin dogru ve tutarli olamayacagini savunan Habip Turker'in bu eseri, Turkcede Hartman estetigi ile ilgili calismalardan farkli olarak, soz konusu filozofun estetigine, Hegel lehine, daha analitik ve elestirel yaklasmaktadir.