Helbestî Cegerxwîn

0/5 ( ratings)

Kurtejiyana Cigerxwîn
Ji malbateke gundî belengaz, helbestvanê Kurd ê nûjen Cegerxwîn sala 1903
z li gundê Hesarê yê ku dikeve Kurdistana Bakur hat dinê.
Navê wî Şêxmûse kurê Hesenê Mihemedê Mehmûdê Elî ye.
Qey qederê wisa dixwest, ku Cegerxwîn jiyaneke zor û zehmet derbas bike,
dema dê û bavê wî mirin û sêwî ma.
Vêce ji naçarî bû şivan û paleyî jî dikir.
Lê Cegerxwîn zû bi zû ji vê rewşê derket û berê xwe da zanistiyê, li cem şêx
û melan li zanînê geriya, dest bi xwendina feqetiyê kir.
Heft heşt salan bi vî awayî xwendin tewa kir û xwe li cem Mele
Fethule stand, piştre hinekî meletiya gundan kir.
Du bûyerên mezin di herêmê de çêbûn, ev bûyer bûn sedemên guhertinê di
kesîtiya Cegerxwîn de, berê wî bi xurtî ber bi niştimanperweriyê de dan:
1- Cenga cîhanî ya yekem û tiştên jê veketin, mîna serxwebûna gelên
bindestê Turkan û peymana taybet bo Kurdistana Bakur a ku bi navê
tê nasîn û leystikên Turkan dijî wê peymanê.
2- Heriftina şoreşa Şêx Seîd 1925ê z û di pê re çavsoriya ku Tirkan li gelê
Kurd kirin. bikuştina hezarên şoreşgêran. Hema bi sedan ji wan şoreşgêran
gihiştin Sûriyê.
Ewan şoreîgêran di sala 1927 z de komeleyek bi navê
saz kirin. Cegerxwîn tevlî vê komeleyê bû û bû yek ji endamên
wê.
Di vê demê de Cegerxwîn dest bi nivîsandina helbestê kir û di kovara
Hewarê de helbestên xwe diweşandin.
piştî serkeftina şoreşa Iraqê sala 1958 z, Cegerxwîn derbasî Iraqê bû û li
zankoya Bexdayê di beşê wêjeyan de xwend.
Di sala 1963 z, ji naçarî dîsa vegeriya Sûriyê, ta sala 1979 z û di wê salê de
berê xwe da Siwêdê û li bajarê Stokholmê cîwar bû.
Di 22 çiriya pêşîn de, sala 1984ê z de. li bajarê Stokholmê dilê wî rawesta û çû dilovaniya xwedê.
Ez bawer im kesekî mîna cegerxwîn tekê zemanê xwe bû. Bi hiş û ramanê
xwe, bi bîr û bawerên xwe, niştimanperwerekî bê hempa, di nêv miletekî
nezan û perîşan de, ku bi sedê salan zilm û zordariyê dikêşe.
Cegerxwîn ev rasteqînî baş dizanî, ji ber ku gelek bûyerên mezin di
Kurdistanê de li ber çavên wî çêbûn, vêce giha encamekê ku, miletê di vê
rewşa xirab de bijî, dive mirov bêhnê lê fireh bike, hin bi hin mirov wî
bighîne baweriyên zanistî, girêdanekê di navbera wî û doza azadiyê de pêk
bîne.
Lê carna bê hêvî dibû û digot: . Lê di dema niha de
neviyên Cegerxwîn bîr û baweriyên wî di dilê xwe de çandin, û li ser rêça
wî gavan tavêjin.
Di dawî de em dikarin rastiya vê helbesta wî berbiçav bikin dema dibêje:
Meyger tu binê ez li dinê her wekî fîl im
Şûva ko me ajotiye tovê xwe biçînin
Mizgîn li te be me tovê xwe çand û gelekî nêzîk ewê kat bide!