بودن، آسان نیست

3.5/5 ( ratings)

هولان در سال ۱۹۰۵ در پراگ زاده شد. کودکی‌اش را در فضایی روستایی گذراند و دبیرستان را در پراگ تمام کرد. اولین مجموعه شعرش را در سال ۱۹۲۶ منتشر کرد. بعد در اداره تامین اجتماعی مشغول شد و دفتر شعری هم در همان سال‌ها چاپ کرد. در سال ۱۹۲۹ سفری به ایتالیا داشت که تاثیر زیادی بر سبک شاعرای او داشت. از سال ۱۹۹۳ به ویراستاری مجله هنری زیووت پرداخت و از سال ۱۹۴۰ تمام وقتش را صرف نوشتن و سرودن کرد و بیش از بیست مجموعه شعر به یادگار گذاشت. هولان سبک‌های شاعری متفاوتی را تحت تاثیر حال و هوای زمان خود تجربه کرده است. سبک شعری رایج چکسلواکی و بزرگانی مانند ویژلاو نزوال، یاروسلاو زیفرت و کنستانتین بیبل که بیش از خیال‌پردازانه و رنگارنگ و به نوعی سوررئالیسم و دادائیسم بومی بود. سبکی که او در سال‌های جنگ جهانی در پیش گرفت و بر واقعیت‌های تلخ و هیجان‌زدگی در لحن و فضا و مضامین ملی متمرکز بود و گونه‌ای از سرایش که پس از آزادسازی کشورش در ۱۹۴۵ رواج یافت که پر از امیدواری و دلگرمی سال‌های بعد از جنگ بود.

او به اتهام فرمالیسم منحط و طرفداری از شوروی مدتی هم مورد بی‌مهری قرار گرفت و اشعارش تا سال ۱۹۶۳ مجوز چاپ نیافتند. این انزوا برای او موهبتی شد تا عالی‌ترین شعرش را بگوید. شعری که احساس ناخشنودی، تحقیر، اضطراب، یأس و سردرگمی شخصی را، بسیار پُرقدرت با جوّ سرکوب و رُعب اجتماعی درمی‌آمیخت:

برای بودن... ناگزیر به زیستنی،

اما تو نخواهی بود، چرا که زنده نیستی،

و تو زنده نیستی، چرا که عشق نمی‌ورزی

زیرا عشق نمی‌ورزی حتا به خودت، همسایه‌ات به‌کنار..

بعد از سال ۱۹۶۳ ورق برگشت و سه مجموعه شعر هولان، «پیشروی»، «گفت‌وگوی سه‌طرفه» و «درد» پشت سر هم به چاپ رسید. شعر بلند متفکرانه ـ نمایشیِ «شبی با هملت» او هم در ۱۹۶۴ ــ چهارصدمین سال تولد شکسپیر ــ انتشار یافت. در ۱۹۶۵ به بهانهٔ شصتمین سال تولدش، هولان عنوان «شاعر ملی»، بالاترین جایزهٔ ادبی رسمی را دریافت کرد.

در این کتاب اشعار منتخبی از «پیشروی»، «گفت‌وگوی سه‌طرفه»، «درد»، «آخرین نفس»، بخش اول از شعر «شبی با هملت» و تعدادی از اشعار پراکنده هولان را با ترجمه علیرضا حسنی می‌خوانید.