De Katharen: Tussen werkelijkheid en fictie

4.3/5 ( ratings)

Nog een boek over de katharen? Is alles hierover dan nog niet geschreven? Ja en nee. Vooral vanuit estorische hoek wordt veel over dit onderwerp gepubliceerd, maar vaak kan dat de historische toets niet doorstaan. John van Schaik doorploegt de kathaarse bronnen zelf en onderzoekt de Latijnse teksten van hun middeleeuwse tegenstanders. Zo scheidt hij het kaf van het koren.

De eerste katharen komen rond 1150 op het toneel van de geschiedschrijving. ze verschijnen in het Rijnland, Zuid-Frankrijk en Vlaanderen. Ze geloven dat er twee scheppers zijn: één goede en één slechte, vanaf de oorsprong aan elkaar tegengesteld. Christus is niet echt mens geworden, de aanwezigheid van Christus in brood en wijn verwerpen ze. Ook de kruisdood en opstanding kunnen er bij de katharen niet in.

De theorieën over reïncarnatie en mystieke hemelreizen doen de Kerk in het geweer komen. Paus Innocentius III roept op tot een kruistocht in 1209. In 1233 wordt de pauselijke inquisitie opgericht. In de inquisitieverslagen wordt gemeld dat de katharen aan inwijdingsrituelen doen; ze worden voorgesteld als orgieën en geheime bijeenkomsten. Op 16 maart 1244 dalen de laatste katharen de heuvel van Montségur af. Zingend worden ze door de vlammen van de brandstapel verteerd. Enkel kunnen ontsnappen met de katharenschat...

John Van Schaik studeerde middeleeuwse mystiek en promoveerde op het godsbeeld van de katharen en de manicheeërs. Hij heeft vele publicaties op zijn naam staan over de relatie tussen het kerkelijke en de 'ketterse' christendom.