Toplumsal Yapı Araştırmaları: İki Köy Çeşidinin Mukayeseli Tetkiki

0/5 ( ratings)

Michigan Üniversitesi Sosyoloji Bölümünden Şubat 1939’da doktora derecesi alan Boran, Mayıs 1939’da Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi’nde sosyoloji doçenti olarak göreve başladı. 1940 Baharında sosyolojik araştırmalarına başladı. Doçentlik tezi için başladığı Manisa köylerindeki araştırmalarına sonraki dönemde de devam etti ve dönemin sosyolojik çalışmalarında bir zirve olan "Toplumsal Yapı Araştırmaları: İki Köy Çeşidinin Mukayeseli Tetkiki" adlı kitabını 1945’te yayımladı.

"Toplumsal Yapı Araştırmaları: İki Köy Çeşidinin Mukayeseli Tetkiki" Boran’ın "Eşitsiz ve Bileşik Gelişme" fikrine en yaklaştığı sosyolojik çalışması olarak görülebilir. Ekonomik temel ve ekolojik farklarının toplumsal değişimde nasıl bir rol oynadığı sorusunu ampirik çalışmalardan elde edilen bulgulara dayanarak yanıtlamayı hedefleyen bu kitapta, Manisa’nın farklı ekolojik konumlara ve farklı ekonomik temellere sahip olan iki köy tipi seçilir ve bu köylerin toplumsal yapılarının evrimi karşılaştırmalı olarak ele alınır.

Birinci grupta şehre yakın, ana yollar üzerinde kurulu ve bereketli toprakların bulunduğu ova köyleri; ikinci grupta ise şehre uzak, sapa yerlerde kurulu ve bereketsiz toprakların bulunduğu dağ köyleri incelenir. Araştırmanın sonunda iki köy tipinin de kendine yeterliliklerini kaybederek dışa açıldıkları; fakat dağ köylerinde değişimin, ova köylerine kıyasla, daha yavaş ve dar kapsamlı olduğu sonucuna varılır.

Saha araştırması tekniğine dayanan bu ampirik çalışma, toplumun temel sorunlarını soyut düzeyde çözmeyi hedefleyen ve bu sebeple de felsefeden kopamayan bir sosyoloji yaklaşımının hâkim olduğu yıllarda başlı başına bir yeniliktir.