Τα όρια του φιλελευθερισμού

4/5 ( ratings)

Η νεωτερική εποχή επιφύλαξε έναν καθοδηγητικό ρόλο στη θεωρία έναντι της πράξης. Αυτή η ριζική μεταβολή στη σχέση θεωρίας και πράξης περιθωριοποίησε την ενατενιστική, καθαρή θεωρία και έδωσε ώθηση στις πολιτικές πρωτοπορίες. Ανεξάρτητα από την αμφισβήτηση των πολιτικών πρωτοποριών, η αντιστοιχία θεωρίας και πράξης παραμένει ζητούμενο. Οι έννοιες της πολιτικής προέρχονται από το παρελθόν και οι πολιτικοί δρώντες χρησιμοποιούν απαρχαιωμένους δυϊσμούς για να αντιμετωπίσουν το κοινωνικό γίγνεσθαι. Η πρόοδος και ο συντηρητισμός έχουν προ πολλού αντικαταστήσει στο πολιτικό λεξιλόγιο τις ηθικές κατηγορίες του καλού και του κακού, ενώ η δεξιά και η αριστερά σπεύδουν να ταυτιστούν με την πρόοδο. Παρ' όλα αυτά συνεχώς προκύπτει το ερώτημα εάν η πρόοδος καθ' εαυτή είναι κάτι ευπρόσδεκτο ή μια δεισιδαιμονία. Έτσι, τίθενται σε νέα βάση τα ηθικά διλήμματα με αποτέλεσμα οι αριστεροί να υιοθετούν συντηρητικές στάσεις και οι δεξιοί προοδευτικές.

Για να έρθουμε στα δικά μας, η κρίσιμη κατάσταση της ελληνικής κοινωνίας καθιστά επείγουσα την απόφαση για το πολιτικό της status, την τοποθέτηση για το τί είναι προοδευτικό και συντηρητικό, ποιοί είναι οι φίλοι και ποιοί οι εχθροί, ποια είναι η πολιτική της ταυτότητα. Γιατί, με τα λόγια του Σμιτ, «όταν ένας λαός δεν έχει πλέον τη δύναμη ή τη θέληση να κρατηθεί στη σφαίρα του πολιτικού δεν εξαφανίζεται το πολιτικό από τον κόσμο. Εξαφανίζεται μόνο ένας αδύναμος λαός».

Σε ανάλογες, λοιπόν, πολιτικές συγκυρίες και μπροστά σε ανάλογα διλήμματα, η σκέψη κλασικών στοχαστών έρχεται στην επιφάνεια. Μέσω αυτών των στοχαστών επιχειρείται η ανανέωση της πολιτικής σκέψης, πράγμα που σημαίνει την αντιστοίχηση θεωρίας και πράξης. Μεταξύ των κλασικών εξέχουσα θέση κατέχουν οι τρεις πολιτικοί φιλόσοφοι που κατά τον έναν ή τον άλλο τρόπο συναντιούνται σ' αυτόν το μικρό τόμο: ο Καρλ Σμιτ, η Χάννα Άρεντ και ο Λέο Στράους.

Η συνομιλία τους περιστρέφεται κατά βάση γύρω από την έννοια του πολιτικού στον Καρλ Σμιτ και την κριτική που άσκησε στον φιλελευθερισμό εξειδικεύεται σε μιαν αντιπαράθεση του πολιτικού και της κουλτούρας.