Ο Φραντς Κάφκα, ο Όρσον Ουέλς και ο Βάλτερ Μπένγιαμιν αντιπροσωπεύουν τρεις πολύ διαφορετικές παραλλαγές του αριστερού πολιτισμικού πεσιμισμού που αναπτύσσεται μέσα στο ευρύτερο πολιτικό και διανοητικό ρεύμα του Kulturpessimismus στην Κεντρική Ευρώπη. Στο έργο του Η Δίκη, ο πεσιμιστής Κάφκα φέρνει στο φως τη θανατηφόρα δύναμη των «μηχανισμών» και την ανημπόρια των ατόμων να αντισταθούν, θύματα καθώς είναι της εθελοδουλίας τους. Η ομώνυμη ταινία του Όρσον Ουέλς συμμερίζεται αυτή την ερμηνεία, μολονότι την εκφράζει χρησιμοποιώντας μιαν άλλη γλώσσα. Τέλος, ο Μπένγιαμιν, ο οποίος είχε διαβάσει με απεριόριστη προσοχή τα έργα του Κάφκα, είχε εντυπωσιαστεί βαθιά από την «απουσία ελπίδας» των κατηγορουμένων της Δίκης.
Αυτός ο αριστερός πολιτισμικός πεσιμισμός επανέρχεται άραγε σήμερα στο προσκήνιο, ενόψει της οικολογικής καταστροφής που πλησιάζει με γοργό βήμα ή της θεαματικής αναρρίχησης στην εξουσία ακροδεξιών ή φασιζουσών κυβερνήσεων από τη μια άκρη του πλανήτη ως την άλλη; Μήπως πρέπει όμως να εξισορροπήσουμε τον πεσιμισμό του λόγου με τον οπτιμισμό της βούλησης, όπως πρότεινε ο Αντόνιο Γκράμσι ;
Σε ό,τι αφορά τον Κάφκα και τον Μπένγιαμιν, πρέπει μάλλον να τους θεωρήσουμε "σημάντορες πυρκαγιάς", προικισμένους με μια διαίσθηση η οποία ψυχανεμίστηκε, ενίοτε με εντυπωσιακή διορατικότητα, τις επικείμενες καταστροφές. Δεν μπόρεσαν βέβαια να προβλέψουν το Άουσβιτς ή τη Χιροσίμα. Ο πεσιμισμός τους δεν έφτανε ως εκεί...
Πρόλογος
ΓΡΑΦΕΣ ΑΠΟ ΦΩΣ
Der Prozess - The Trial
ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΟΣ ΠΕΣΙΜΙΣΜΟΣ
Ο ρομαντικός μαρξισμός του Βάλτερ Μπένγιαμιν
Language
Greek, Modern (1453-)
Pages
104
Format
Paperback
Publisher
Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης
Release
December 01, 2020
ISBN 13
9789602507742
Κάφκα–Ουέλς–Μπένγιαμιν: Εγκώμιο του πολιτισμικού πεσιμισμού
Ο Φραντς Κάφκα, ο Όρσον Ουέλς και ο Βάλτερ Μπένγιαμιν αντιπροσωπεύουν τρεις πολύ διαφορετικές παραλλαγές του αριστερού πολιτισμικού πεσιμισμού που αναπτύσσεται μέσα στο ευρύτερο πολιτικό και διανοητικό ρεύμα του Kulturpessimismus στην Κεντρική Ευρώπη. Στο έργο του Η Δίκη, ο πεσιμιστής Κάφκα φέρνει στο φως τη θανατηφόρα δύναμη των «μηχανισμών» και την ανημπόρια των ατόμων να αντισταθούν, θύματα καθώς είναι της εθελοδουλίας τους. Η ομώνυμη ταινία του Όρσον Ουέλς συμμερίζεται αυτή την ερμηνεία, μολονότι την εκφράζει χρησιμοποιώντας μιαν άλλη γλώσσα. Τέλος, ο Μπένγιαμιν, ο οποίος είχε διαβάσει με απεριόριστη προσοχή τα έργα του Κάφκα, είχε εντυπωσιαστεί βαθιά από την «απουσία ελπίδας» των κατηγορουμένων της Δίκης.
Αυτός ο αριστερός πολιτισμικός πεσιμισμός επανέρχεται άραγε σήμερα στο προσκήνιο, ενόψει της οικολογικής καταστροφής που πλησιάζει με γοργό βήμα ή της θεαματικής αναρρίχησης στην εξουσία ακροδεξιών ή φασιζουσών κυβερνήσεων από τη μια άκρη του πλανήτη ως την άλλη; Μήπως πρέπει όμως να εξισορροπήσουμε τον πεσιμισμό του λόγου με τον οπτιμισμό της βούλησης, όπως πρότεινε ο Αντόνιο Γκράμσι ;
Σε ό,τι αφορά τον Κάφκα και τον Μπένγιαμιν, πρέπει μάλλον να τους θεωρήσουμε "σημάντορες πυρκαγιάς", προικισμένους με μια διαίσθηση η οποία ψυχανεμίστηκε, ενίοτε με εντυπωσιακή διορατικότητα, τις επικείμενες καταστροφές. Δεν μπόρεσαν βέβαια να προβλέψουν το Άουσβιτς ή τη Χιροσίμα. Ο πεσιμισμός τους δεν έφτανε ως εκεί...
Πρόλογος
ΓΡΑΦΕΣ ΑΠΟ ΦΩΣ
Der Prozess - The Trial
ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΟΣ ΠΕΣΙΜΙΣΜΟΣ
Ο ρομαντικός μαρξισμός του Βάλτερ Μπένγιαμιν